Informacje o szkodliwym działaniu azbestu oraz założeniach Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu Na Lata 2009 – 2032

Co to jest azbest i do czego jest używany?

Azbest, minerał z grupy krzemianów, znany jest jako minerał użytkowy od czasów starożytnego Rzymu. Jednak dopiero od połowy ubiegłego wieku jest szeroko wykorzystywany w technice.

Włókna azbestowe mają właściwości umożliwiające tkanie, zaplatanie lub mieszanie z różnymi spoiwami. Są trwałe i odporne na wysoką temperaturę. Dzięki tym właściwościom azbest znalazł zastosowanie m.in. w budownictwie, motoryzacji, chemii, przemyśle maszynowym i włókienniczym. Azbest jest obecny w ponad 3000 rodzajach wyrobów.

Szkodliwość azbestu.

Chorobotwórcze działanie azbestu występuje w wyniku wdychania włókien zawieszonych w powietrzu (oznacza to, że dopóki włókna nie są uwolnione do powietrza nie stanowią zagrożenia dla zdrowia). Azbest może być także obecny w wodzie, napojach i pokarmach, skąd przenika do organizmu człowieka. Jednak nie ma dowodów świadczących o tym, że azbest dostający się do organizmu drogą pokarmową jest szkodliwy dla zdrowia. Włókna azbestowe po dostaniu się drogą oddechową do organizmu są bardzo trudne do usunięcia. W konsekwencji ich oddziaływania mogą rozwijać się takie choroby, jak:

• pylica azbestowa (azbestoza),

• nowotwory złośliwe (szczególnie śródbłoniak),

• zgrubienia i stwardnienia opłucnej,

• zmiany skórne,

• przewlekłe zapalenia oskrzeli.

Doniesienia kliniczne i epidemiologiczne sugerują, że z azbestem może być również związane występowanie innych nowotworów: krtani, żołądka i jelit, trzustki, jajników oraz chłoniaków. Jednak zwiększenie ryzyka w tych grupach nowotworów należy postrzegać jedynie jako prawdopodobne.

Prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu jest dużo większe (ok. 50-krotnie) przy równoczesnym narażeniu na szkodliwe oddziaływanie azbestu i dymu tytoniowego.

Występowanie azbestu.
Z uwagi na największe zastosowanie azbestu w budownictwie, może on występować w takich obiektach, jak:

• strychy i ocieplone stropodachy,

• pomieszczenia użytkowe budynków,

• piwnice,

• szyby windowe, zsypy, maszynownie dźwigów,

• klatki schodowe (ściany), toalety,

• budynki przemysłowe

• hale służące do hodowli bydła

• magazyny wielkopowierzchniowe

• budynki mieszkalne

Zastosowanie wyrobów i urządzeń zawierających azbest wynikało przede wszystkim z potrzeby stosowania ochron przed ogniem oraz przed hałasem azbest był stosunkowo tanim, łatwo obrabialnym i niewymagającym materiałem.

Rozpoznawanie azbestu.

Podstawowym problemem jest ustalenie czy w budynku, w którym są planowane prace remontowe znajdują się materiały budowlane zawierające azbest, a jeśli tak, to gdzie są one zlokalizowane.

Większość wyrobów azbestowych ma barwę o różnych odcieniach szarości lub bieli. Azbest występuje między innymi w płytach eternitowych, płytach ogniochronnych, tekturze azbestowej, sznurach, płaszczach azbestowo-cementowych, rurach kanalizacyjnych oraz uszczelkach kauczukowych.

Informacje dotyczące usuwania azbestu

„Program Oczyszczania Kraju z Azbestu” na lata 2009-2032

W dniu 14 lipca 2009 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pn.: „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”. W dniu 15 marca 2010 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę zmieniającą uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą "Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032".

Główne cele Programu to:

1. usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest;

2. minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju;

3. likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.

Cele Programu będą realizowane sukcesywnie aż do roku 2032, w którym zakładane jest oczyszczenie kraju z azbestu.

„Program usuwanie wyrobów zawierających azbest” określa także nowe zadania niezbędne do oczyszczenia kraju z azbestu w okresie 24 lat, wynikające ze zmian gospodarczych i społecznych, jakie nastąpiły m.in. w związku ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Realizuje wnioski zawarte w raportach poprzez wprowadzenie priorytetowych zadań legislacyjnych, uruchomienie wsparcia finansowego dla działań prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz usprawnienie systemu monitoringu realizacji Programu. Program grupuje zadania przewidziane do realizacji na poziomie centralnym, wojewódzkim i lokalnym, w pięciu blokach tematycznych:

1. zadania legislacyjne;

2. działania edukacyjno-informacyjne skierowane do dzieci i młodzieży, szkolenia pracowników administracji rządowej i samorządowej, opracowywanie materiałów szkoleniowych, promocja technologii unicestwiania włókien azbestowych, organizacja krajowych i międzynarodowych szkoleń, seminariów, konferencji kongresów i udział w nich;

3. zadania w zakresie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych, z obiektów użyteczności publicznej, terenów byłych producentów wyrobów azbestowych, oczyszczania terenów nieruchomości, budowy składowisk oraz instalacji do unicestwiania włókien azbestowych;

4. monitoring realizacji Programu przy pomocy elektronicznego systemu informacji przestrzennej;

5. działania w zakresie oceny narażenia i ochrony zdrowia.

Całkowity koszt realizacji Programu w latach 2009-2032 szacowany jest na kwotę ok. 40,4 mld zł, na którą składają się środki własne właścicieli nieruchomości, środki inwestorów, środki z budżetu państwa oraz środki jednostek samorządu terytorialnego.

Koszt realizacji Programu oszacowano na podstawie następujących założeń:

• pozostało do usunięcia 14,5 mln ton wyrobów azbestowych, łączny koszt ich demontażu i transportu oraz unieszkodliwienia wytworzonych odpadów zawierających azbest szacuje się na kwotę ok. 40 mld zł,

• koszt budowy 56 składowisk odpadów lub kwater przystosowanych do składowania odpadów zawierających azbest oszacowano na kwotę ok. 260 mln zł,
  

  pozostające w dyspozycji Ministra Gospodarki środki finansowe z budżetu państwa, przeznaczone na wspieranie: opracowania planów usuwania wyrobów zawierających azbest, działań edukacyjno-informacyjnych oraz monitoringu Programu określa kwota 53,2 mln zł (0,13%),

• środki finansowe jednostek samorządu terytorialnego przewidywane na opracowywanie i aktualizację planów usuwania wyrobów zawierających azbest oraz działania edukacyjno-informacyjne szacuje się na kwotę ok. 40 mln zł (0,10%).

Szczegółowe informacje dotyczące zmian legislacyjnych, źródeł finansowania projektów związanych z usuwaniem azbestu są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Gospodarki http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Program+Oczyszczania+Kraju+z+Azbestu